Gần đây, hành khách đi trên một số đường bay quốc tế của
nhiều hãng hàng không trong khu vực châu Á đã không còn cảm giác thật sự thoải
mái khi bị đạo chích táo tợn trộm tài sản.
Vụ việc gần đây nhất là hôm 16-1, một người Trung Quốc bị
bắt quả tang trộm 700 USD của một hành khách người Indonesia cùng đi trên chuyến
bay VN630 của Vietnam Airlines (VNA) từ Jakarta về TP HCM. Đối tượng này đã bị
Công an cửa khẩu Tân Sơn Nhất trục xuất về nước và bị VNA đưa vào danh sách từ
chối vận chuyển.
Không còn cá
biệt
VNA cho biết hiện tượng ăn cắp trên các chuyến bay quốc tế
bắt đầu rộ lên từ đầu năm 2012. Ban đầu, các hãng hàng không châu Á như VNA,
Cathay Pacific, Singapore Airlines và các hãng hàng không Trung Quốc, Đài Loan
có đường bay đến Hồng Kông đều có hành khách khai báo mất tài sản cá nhân trên
chuyến bay. Tài sản mất thường là ví tiền,
laptop, máy tính bảng, điện
thoại…
Từ những phản ánh này, cảnh sát Hồng Kông theo dõi, bắt thủ
phạm và gửi khuyến cáo cho các hãng hàng không có đường bay đến Hồng Kông, trong
đó có VNA.
Chỉ tính riêng năm 2012, VNA có 18 vụ
khách khai báo mất tài sản. Điển hình là trên chuyến bay VN 594 TP HCM -
Hồng Kông ngày 22-6-2012, tiếp viên phát hiện 2 khách người Trung Quốc trộm tiền
của khách ngay khi vừa lên máy bay. Ngày 23-7-2012, trên chuyến bay VN 595 Hồng
Kông - TP HCM, tiếp viên cũng bắt quả tang 2 hành khách Zuo Guohui và Shen Yin
(quốc tịch Trung Quốc) trộm tài sản của khách.
Nhưng sau đó, các chuyến bay bị đạo chích quấy nhiễu không
chỉ diễn ra trên đường bay đến Hồng Kông hay một số điểm đến của Trung Quốc mà
lan sang cả một số đường bay khác.
Trong thời gian này, hành khách của VNA cũng
khai báo mất tài sản không chỉ trên đường bay đi Hồng Kông mà cả các đường bay
đi Quảng Châu (Trung Quốc), Vientiane (Lào), Phnompenh
(Campuchia).
VNA cho biết trên đường bay từ Indonesia đến Việt Nam, ghi
nhận 1 hành khách người Indonesia báo mất 2 đồng hồ, nhẫn vàng và 2.000 USD.
Hành khách không xác định được thời điểm mất, khi xuống nhà ga mới khai báo nên
hãng hàng không và nhà chức trách không có căn cứ xác minh, truy
tìm.
Chủ động lập chuyên
án
Tháng 12-2012, VNA tổ chức hội thảo giữa các đơn vị liên
quan để tìm giải pháp đối phó.
Đầu tháng 1-2013, Tổng Giám đốc VNA - ông Phạm Ngọc Minh -
có chỉ thị giao nhiệm vụ cho các đơn vị phối hợp phòng chống loại tội phạm này.
Cụ thể là kiểm tra tình trạng đặt chỗ để xác định các khách, nhóm khách có nghi
ngờ, nhất là khách có quốc tịch Trung Quốc đi theo nhóm 2-3 người, có vé khứ hồi
trong ngày hoặc chuyển tiếp chặng bay tiếp theo.
Khi đã khoanh vùng, bộ phận bán vé thông báo cho đại diện
VNA tại các sân bay để chủ động làm thủ tục cho khách ngồi vào các vị trí dễ
giám sát. Sau đó, bí mật thông báo cho tổ bay giám sát và có sẵn các phương án
xử lý trên máy bay.
Khi bắt quả tang, tổ bay lập biên bản vi phạm hành chính,
có chữ ký của hành khách làm chứng và người bị hại. Cơ trưởng sẽ thông báo cho
kiểm soát viên không lưu để yêu cầu an ninh hàng không, công an… hỗ trợ bắt giữ
đối tượng.
Tiếp theo, VNA sẽ báo cáo Cục Hàng không Việt Nam để khuyến
cáo các hãng hàng không khác, đồng thời lên danh sách hành
khách đã ăn cắp để đề nghị Cục Hàng không cấm bay và công an cửa khẩu cấm nhập
cảnh.
Với các khách có nghi ngờ (là đối tượng được người bị hại
“khoanh vùng” hoặc đối tượng đi cùng nhóm với kẻ bị bắt quả tang) thì được cho
vào “Watch List” để tiếp tục giám sát.
Phải luôn cảnh giác
Nhờ triển khai quyết liệt các biện pháp nói trên, trong cả
năm 2013, VNA ghi nhận chỉ còn khoảng 4-5 trường hợp có mất đồ hoặc khai báo bị
lục túi nhưng chưa mất tài sản hoặc giá trị tài sản thấp nên khách bỏ qua. Các
vụ việc đều lẻ tẻ, không đủ bằng chứng bắt giữ hoặc trục xuất kẻ tình
nghi.
Theo đánh giá của một cán bộ ngành hàng không, việc phòng
chống tội phạm móc túi trên máy bay rất phức tạp vì đây là hiện tượng mới, cần
phối hợp của nhiều quốc gia.
“Watch List” ngày càng dài nhưng vì nhiều lý do, không phải
quốc gia nào, dù đã vạch mặt được băng nhóm tội phạm, cũng có hành động pháp lý
tiếp theo là truy tố chúng. Cũng không phải hãng hàng không nào cũng phát thông
báo trước giờ cất cánh để nhắc hành khách lưu ý tự bảo quản đồ đạc cá nhân trên
máy bay vì vấn đề tế nhị này có thể ảnh hưởng đến uy tín của
hãng.
Để phòng ngừa việc tài sản của khách bị
mất cắp trên hành trình bay, tại quầy làm thủ tục, nhân viên VNA đều khuyến cáo
hành khách áp dụng chặt chẽ quy định về kích thước, trọng lượng và buộc thẻ đối
với hành lý xách tay, không để hành lý của mình sang các vị trí ghế ngồi
khác.
Tô
Hà